واقفان:
همان گونه که در تاریخچۀ موقوفات توضیح داده شد،اکثر قریب به اتفاق موقوفات آستانۀ مقدّسه،در قرون گذشته وقف شده،لذا مناسب است واقفان را به دو دسته تقسیم کرده و معرفی نمائیم.
الف) واقفان قدیم :
1ـ سیّد شرف الدّین حسین (قرن هشتم هـ .ق)
واقفِ بخشی از مزرعۀ ایرین
واقف بخشی از مزرعۀ آبه (ده خیر)
واقف مزرعۀ شرقی معروف به شاهی
واقف مزرعۀ هوسنه بهنام ری
واقف بخشی از مزرعۀ علائین
2ـ خواجه امیرقباد (احتمالاً قرن هشتم هـ .ق)
واقف بخشی از مزرعۀ مافتان (مافتون)
واقف بخشی از مزرعۀ بی بی مریم
3ـ امیر فولاد قبا بیک (قرن هشتم هـ .ق)
واقف بخشی از مزرعۀ مافتان (مافتون)
واقف بخشی از مزرعۀ بندکردان شهریار
4ـ کیا ابوالقاسم بن کیا جمال الدّین طهرانی (قرن هشتم هـ .ق)
واقف بخشی از مزرعۀ ایرین
5ـ میرغیاث الدّین محمود میرکمال (قرن نهم هـ .ق)
واقف بخشی از مزرعۀ سیّد عبدالله ابیض
6ـ نوّاب خلیفۀ شاه قلی مُهردار (قرن دهم هـ .ق)
واقف مزرعۀ استروهه
7ـ نوّاب حسین خان روملو (قرن دهم هـ .ق)
واقف باغچۀ وسفنارد
8 ـ غازی خان تکلو (قرن دهم هـ .ق)
واقف مزرعۀ جلال آباد
9ـ زینب سلطان بیگم (قرن یازدهم هـ .ق)
واقف بخشی از مزرعۀ خورازیل (خلازیر)
10ـ شاه عباس اول (996-1038 هـ .ق)
واقف مرد آباد
واقف کارونسرای معروف به شاه عبّاسی
11ـ میرنظام الدّین علی شاه دوم
واقف دکاکین جنب مدرسه
واقف آب انبار متولّی
12ـ امیرسلیمان خان قاجار (قرن دوازدهم هـ .ق)
واقف بخشی از قنات فیروزآباد یا مقصود آباد
13ـ میرزا شفیع بندپئی مازندرانی اصفهانی الاصل ( قرن سیزدهم هـ .ق)
واقف قنات مهدی آباد
14ـ پیرعلی (شناخته شده نیست)
واقف مزرعۀ عین آباد
15ـ طغرل (شناخته شده نیست)
واقف مبارک آباد ( معروف به خیرآباد)
*محل فعلی مضجع شریف حضرت عبدالعظیم علیه السّلام
16ـ دُرسلطان بنت علی (شناخته شده نیست)
17ـ شاه طهماسب اول صفوی (930- 984 هـ .ق)
واقف مزرعۀ الیمان
واقف 24 باب منزل نزدیک حرم مطهر برای اقامت زائران
واقف 24 باب دکان نزدیک حرم مطهر برای رفع حوائج زائران
واقف مزرعۀ برسنین
واقف مزرعۀ عماد آور
واقف مزرعۀ چال ماهیان
واقف مزرعۀ بهشتی
واقف مزرعۀ ترسن آباد
واقف مزرعۀ یورت
18ـ کلب علی آقا خواجه (شوال 1264 هـ .ق)
واقف شش دانگ قریۀ محمود آباد در بلوک غار ری
19ـ میرزا محمّد رضا وزیر (ربیع الاول 1288 هـ .ق)
واقف شش دانگ قریۀ حسین آباد، سه دانگ حمام آقازمان، سه دانگ حمام احداثی متصل به عمارتِ واقف و سه دانگ طاحونات واقع در قریۀ دلبران کردستان
* ده تومان از محل درآمد موقوفات فوق به آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم علیه السّلام اختصاص یافته است.
20ـ محمّد ابراهیم امین السلطان (ربیع الاول 1296 هـ .ق)
واقف اعیانِ مدرسۀ دارالشفاء امینیه درجوار حرم مطهر
21ـ سیّد هدایت الله متولّی باشی (ربیع الاول 1334هـ .ق)
واقف شش دانگِ پنج باب دکّان در راستۀ بازار حضرتی
22ـ میرزا حاجی آقا علاّف بارفروش (رجب1342 هـ .ق)
واقف شش دانگ چهارباب دکان در زاویۀ مقدّسه
23ـ مهدی خان نایب (شعبان 1346 هـ .ق)
واقف سه دانگ باغ معروف به باغ کربلایی و شش ساعت آب قنات اکبرآباد در زاویۀ مقدّسه
24ـ محمّد میمند (1339/1/29 هـ .ش)
واقف شش دانگ یک عمارت در پشت صحن امامزاده حمزه علیه السّلام
25ـ زهرا کمالی فرد آزاد (1355/5/26هـ .ش)
واقف شش دانگِ یک باب خانه به پلاک ثبتی 766 بخش 12 تهران
ب) واقفان جدید (پس از پیروزی انقلاب اسلامی):
1ـ اشرف خاک اصلی (1378/4/21هـ .ق)
صلح عمری* شش دانگِ یک قطعه زمین به مساحت 140متر با ساختمان مربوط
*تعریف صلح عمری: معنای این نوع صلح عبارتست از این که مالکِ ملک معیّنی، با تنظیم سند«صلح عمری» ملک را به نام متصالح منتقل می نماید. امّا با قید این شرط که تا زمانی که مصالح در قید حیات است، حق استفاده از ملک و منافع مورد صلح را برای خود محفوظ نگه می دارد.
2ـ فاطمۀ اعتمادی (1381/12/27 هـ .ش)
واقف سه دانگ مشاع از یک باب خانه به پلاک ثبتی 1226 بخش 12 تهران
3ـ ملوک صادقی (1382/7/29 هـ .ش)
واقف سه دانگ مشاع از یک باب خانه به پلاک ثبتی 122 فرعی از 112 اصلی بخش 12 تهران
4ـ منوچهر قیسی (1383/9/28 هـ .ش)
واقف شش دانگ یک واحد آپارتمان به پلاک ثبتی 21512 فرعی از 124 اصلی بخش 12تهران
5ـ محمدعلی تیموری (1385/6/20هـ .ش)
واقف شش دانگ از یک باب خانه در قرچک ورامین
واقف 823، 28 سهم از سهام شرکت کف (سهامی عام)
6ـ سلطان جعفری طحان زواره (1386/12/27 هـ .ش)
واقف شش دانگ یک باب خانه به پلاک ثبتی 22/363 بخش 7 تهران
7ـ فاطمه غیره دوست (1389/8/24هـ .ش)
صلح عمری شش دانگ یک باب خانه به پلاک ثبتی 1555 بخش 6 تهران
8 ـ غلامرضا طاهر آبادی (1392/4/24 هـ .ش)
واقف شش دانگ یک واحد آپارتمان به پلاک ثبتی 6521 فرعی از 114 اصلی بخش 12 تهران
9ـ سیّد محمّد حسین جاسبی (1394/12/19 هـ . ش)
واقف شش دانگ یک واحد آپارتمان به پلاک ثبتی 2057 فرعی اصلی از 5 اصلی بخش 10 تهران
توضیح: در تاریخچۀ موقوفات ذکر کردیم که ازموقوفات مذکور در گزارشات تاریخی، صرفاً 10 عنوان موقوفه در حال حاضر در تصرف آستانه است (مراجعه شود به توضیحات بخش پایانی تاریخچۀ موقوفات آستان مقدّس).
منابع :
1ـ تاریخ آستانۀ ری، تألیف عبدالله عقیلی، انتشارات دارالحدیث، سال 1380
2ـ آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام در گذشته و حال، تألیف اصغر قائدان، انتشارات دارالحدیث، سال 1382
3ـ اسناد موقوفات زاویۀ مقدّسۀ حضرت عبدالعظیم علیه السّلام، تألیف ادارۀ کل موقوفات و مستغلات معاونت هماهنگی آستان، ناشر آستان مقدّس، سال 1395
